Leiderschap in een VUCA-wereld

Leiderschap in een VUCA-wereld, ben jij er klaar voor?

Onvoorspelbaar, lastig te duiden en moeilijk te doorgronden. Nee, dat is geen typering van jou als leider. Zo is de VUCA-wereld om ons heen. Ontwikkelingen buitelen over elkaar heen en de tijd waarin we leven, kenmerkt zich door dynamiek en grote uitdagingen. Zie bijvoorbeeld wat er allemaal speelt op sociaaleconomisch en ecologisch terrein. Een VUCA-wereld vraagt om VUCA-leiderschap. Waar sta jij als leider?

Wat je moet weten over de VUCA-wereld?

In de nieuwste literatuur wordt een mooie term gebruikt voor de context waarin wij leven: VUCA. Dat is een acroniem voor volatile, uncertain, complex en ambiguous. In rond Hollands zouden we zeggen: volatiel, unheimisch/uitdagend, complex en ambigue.

VUCA staat hiervoor:

  1. Volatile (grillig, instabiel)
    Met snelle, voortdurende, elkaar opvolgende en niet te voorspellen veranderingen zonder duidelijke patronen of trends.
  2. Uncertain (onduidelijk, ongewis)
    Met disruptieve veranderingen waarbij (kennis over) het verleden geen goede voorspeller is voor de toekomst.
  3. Complex (gecompliceerd, ingewikkeld)
    Met elkaar vervlochten en elkaar beïnvloedende veranderingen waarvoor geen standaardrespons is met bestaande kennis.
  4. Ambiguous (vaag, voor velerlei uitleg vatbaar)
    Het is onduidelijk wat ‘echt’ of ‘waar’ is en moeilijk te voorspellen wat de impact zal zijn van acties of initiatieven.

Waar vind je houvast in een VUCA-wereld?

De vier VUCA-factoren bij elkaar zijn de ideale mix voor turbulentie en onvoorspelbaarheid. Waar vind je houvast nu alles om je heen zo snel en zo drastisch verandert dat je het niet altijd meer redt met bestaande kennis en routines? Waar moet je het zoeken op nieuw en onbekend terrein?

VUCA-wereld

De VUCA-wereld is nieuw en onbekend terrein. Welk kompas geeft VUCA-leiders houvast

Wat zeggen experts als Covey, Vaynerchuk en Edmondson?

In zijn bestseller ‘De zeven eigenschappen van effectief leiderschap’ trekt Stephen Covey de conclusie dat het in een veranderlijke context niet alleen draait om de vraag “doen we de dingen juist?” Het gaat vooral om de vraag “doen we de juiste dingen?”

Van efficiënt naar effectief en van content naar context

De dingen juist doen is efficiency. De juiste dingen doen is effectiviteit. Efficiency is gericht op de content. Effectiviteit is gericht op de context. Wanneer de wereld snel verandert, zoals nu, dan is de context leidend. De context bepaalt de content, niet andersom. Gary Vaynerchuk zegt het in zijn boek ‘Crush it!’ mooi: “Content may be King, but context is Queen. And she runs the household”.

Van managementlogica naar innovatielogica

Volgens Amy Edmondson in haar boek ‘De onbevreesde organisatie’ vraagt een VUCA-context om een shift van managementlogica naar innovatielogica.

Managementlogica gaat uit van voorspelbaarheid, planmatigheid en controle, vaststaande processen en routines. Deze logica werkt goed in een stabiele en overzichtelijke context.

Innovatielogica gaat uit van onvoorspelbaarheid, onderzoeken en ontwikkelen, experimenteren en pionieren. Dit past bij een instabiele en onoverzichtelijke context waarin het draait om snelle aanpassing en innovatie.

Een VUCA-context vraagt daarom om innovatielogica. Dankzij Charles Darwin weten we wat daarvoor nodig is: “It is not the strongest of the species that survives, nor the most intelligent, but the one most adaptive to change.”

Leiderschap in een VUCA-wereld: heb jij dat in huis?

Wanneer jij je oriënteert op leiderschap in een VUCA-wereld en erop googelt, tref je allerlei artikelen aan. Ook in de boekwinkels groeit het aanbod over VUCA-leiderschap. Daarin zit steeds één rode draad. Iedereen is het erover eens: een VUCA-context vraagt om VUCA-leiderschap. Dat wil zeggen, leiders die:

  1. Vision (visie): een heldere visie hebben.
  2. Understanding (begrip): proberen de context en de eigen organisatie te begrijpen.
  3. Courage of Clarity (moed of helderheid): gedurfde keuzes maken en helderheid verschaffen.
  4. Adaptivity of Agility (aanpassingsvermogen of flexibiliteit): wendbaarheid inbouwen.

Vier woorden: het moet echt anders

Naast de eigenschappen van leiders in een VUCA-wereld is iedereen het hierover eens: het moet echt anders. Nu wil je natuurlijk weten: hoe dan? En dan blijft het even stil. Want een antwoord op deze vraag is niet eenduidig, niet concreet en ook te vaak niet aanwezig. Zo wordt toepassing in de praktijk wel lastig.

Leiderschap in een VUCA-wereld in de praktijk. Heb jij het al écht gezien?

In de gesprekken die RadarVertige voert met teamleiders, managers en directeuren in het sociaal domein gaat het vaak over deze vraag: Hoe kan ik mijn leiderschap verder ontwikkelen en hoe blijf ik als leider effectief in de veranderende wereld waarin we leven?

In de kern draait dit in onze visie altijd om houding en gedrag, dus om wat je laat zien in je dagelijkse doen en laten. We weten ook dat blijvende verandering niet van buitenaf begint, maar van binnenuit. Zoals je een kuiken niet uit het ei pelt, maar het op eigen kracht naar buiten laat komen. Dat is duurzame kracht en ontwikkeling!

Leiderschap en dus ook in een VUCA-wereld begint bij het maken van keuzes. Voor ons begint het antwoord op de vraag ‘Hoe word ik een VUCA-leider?’ daarom met een wedervraag: “Wat voor leider wil je zijn?”

Keuzes, houding en gedrag

Bij de vier VUCA-factoren heb jij een houding te kiezen. Hoe doe jij dat?

  1. Volatility heeft als gevolg verlies van richting. Kies jij voor het volgen van anderen en hun ideeën of voor het volgen van je eigen koers vanuit een eigen visie en focus?  
  2. Uncertainty resulteert in verlies van houvast. Kies jij voor afwachten en zien wat ervan komt of voor autonoom handelen met lef en zien wat en waar dat je brengt?
  3. Complexity heeft als gevolg het ervaren van onmacht. Kies jij voor blijven hangen in het analyseren van de situatie of voor actie ondernemen op basis van vertrouwen?
  4. Ambiguity leidt tot verdeeldheid. Kies jij voor het zoeken van bevestiging van je eigen zienswijze en ideeën bij gelijkgestemden of voor een open dialoog met mensen met een andere mening, zienswijze en ideeën?

Ga aan de slag met leiderschap in een VUCA-wereld

Wil je meer weten over onze visie op VUCA-leiderschap? En wil je samen met je collega’s ervaren hoe wij in de praktijk leiders begeleiden bij het ontwikkelen VUCA-leiderschap? Dan hebben we een mooi aanbod voor jullie: een Flashtraining.

Wat is een Flashtraining en hoe werkt het?

  • Een Flashtraining is een korte en krachtige workshop.
  • Je maakt in anderhalf tot twee uur kennis met onze trainers en ervaart onze methodes.
  • Samen met je collega’s van je team of MT (totaal maximaal 8 personen).
  • Op een door jullie zelfgekozen plaats en tijdstip. In overleg.
  • Klap op de vuurpijl: we verzorgen de Flashtraining kosteloos!

Wil je meer informatie? Bel 06 – 815 90 845 of mail m.leidelmeijer@radarvertige.nl

Wil je direct een Flashtraining over VUCA-leiderschap aanvragen? Klik dan hier.

Wil je meer beeld en geluid bij leiderschap in een VUCA-wereld?

Dit zal je zeker interesseren: